Category: Long Poems

फेर घालते मनात माझ्या,कृष्ण सख्याची रासलीला !क्रीडा त्याच्या अनंत रंगी,भुलवीत जाती मम मनाला! रासक्रीडा तुझी राधे संगे,राधाकृष्ण अगम्य मीलन!एक बासरी एकतानता,कृष्ण भक्तीचे राधा जीवन! मोरपिसांचे अनंत डोळे,जणू राधेचे अक्षय ध्यान!नजर खिळविते राधेची,मयुरा सम ती वळवी मान! धुंद सावळ्या सायंकाळी,कृष्ण मेघांची नभात दाटी !जणू वाटते कान्हा -राधा,‌खेळ रंगला यमुना काठी !

इंद्रधनुच्या रंगी झुलणारा..नवविवाहितांच्या स्वप्नांना फुलविणारा..नवयौवनांना स्वप्नात झुलविणारा…तुझी ओढच लागे जीवा फार..श्रावणा रे! तू हिरवा गार… श्रावणा रे! व्रतवैकल्य सणांचा तू झालास भ्रतार,सुगंधित फुलांनी सृष्टी बहरलीनवथर तारुण्याची काया मोहरली..रूप तुझे हे असे सदाबहार..श्रावणा रे! तू हिरवा गार… जीव रंगले, मन दंगले..तुझे रुप याच डोळी पाहिले,मन मयूर नृत्य करू लागले,लावण्य तव हे असेच राहो अपरंपार…श्रावणा रे! तू हिरवा गार… हिरव्या श्रावणाची हिरवाई,धरे ने पांघरली पाचु चीदुलई…उबदार दुलईतुनी कोवळे डीरडोलती.. नव स्वप्नांचा घेऊन झोका…आकाशा चुंबु पाहती…खेळ तव चाले होऊनी मेघा स्वार…श्रावणा रे! तू हिरवा गार….

ढगाळलेली हवा,हातात कप हवा !वाफाळलेल्या चहाचा,प्रत्येक घोट नवा ! कविता लिहिता लिहिता,हातात चहाचा कप होता,बाहेरच्या खिडकीतून ,भारद्वाज बोलवत होता! खिडकीतून बाहेर बघताना,प्रतीक्षा नव विचारांची,झटकून जळमटे ही,कोत्या खुळ्या मनाची ! शुभ दर्शनी तयाच्या,होतेच मी ही मग्न !घडेल अवचित काही,जे पाहिले मीही स्वप्न !

स्वातंत्र्याच्या वेदीवरती,किती आहुती पडल्या होत्या !नाही त्यांची गणती काहीच,आज घडीला स्मरूया त्या! आद्य जनक ते स्वातंत्र्याचे,लक्ष्मीबाई अन तात्या टोपे!त्यांचीच धुरा हाती घेती,शूरवीर वासुदेव फडके! टिळक, आगरकर जगी या आले,स्वातंत्र्य सूर्याची आस घेऊनी!गांधीजींचे आगमन झाले ,सत्त्याची ती कास धरूनी ! स्वातंत्र्यनभी सावरकर तळपले,क्रांतीची ती मशाल घेऊनी !भगत, राजगुरू, सुखदेव गेले,फासा वरती दान टाकुनी ! पंच्याहत्तर वर्षे स्वातंत्र्याची,कशी उलटली वेगाने !घोडदौड देशाच्या प्रगतीची,चाले लोकशाही मार्गाने ! देशाची सर्वांगीण प्रगती,ध्येय हेच धरू या उरी !शतकाकडे जाई वाटचाल ही,जगास दाऊ स्वप्ने खरी!

जन्मा सवे येते मैत्री,नात्यांच्या विणीतुनी,सम विचारधारेतुनी,कधी शत्रू मैत्री,कधी विशुद्ध मैत्री. मैत्री कधी ठरवून का होते?मैत्री ला वयाचे बंधन नसते.मैत्री दिनी काव्य करायचे,मैत्री वरच बोलायचे.मैत्री तर अखंड वाहणारा निर्मळ झरा…..जिथे मिळतो आनंदाचा निखळ सहारा…… मैत्री असावी जन्मजन्मांतरी ची,मैत्री खरी संकट घडीला टिकणारी,मैत्री असावी आश्वस्त शब्दांची, बालवयी जरी पांगलो,यौवनात जरी दूर गेलो,वृद्धत्वी जरी निजधामी गेलो,मागे राहिलेल्या मैत्रेयाला आठव असणारी…..

खुप सारे मित्र असावेत …..थोडं खेचणारे, खूप हसवणारेअडचणीत हाक मारल्यावर हजर राहणारे…. खुप सारे मित्र असावेत…थोडं समजावणारे, बरंचसं समजून घेणारेकान पकडून चुका दाखवणारे…. खुप सारे मित्र असावेत…खूप भांडणारे, प्रसंगी धीर देणारेसुख- दुःखाच्या प्रसंगी मन जपणारे ….

तणावाचं आयुष्य जगताना हलकेफुलके क्षण यावेत… त्या क्षणांची प्राजक्त फुले होऊन… मन उमेदीने भरून जावे… नित्य नव्या समस्यांना सामोरे जाताना, कोणाचे तरी आश्वासक शब्द, कलकलत्या जीवास शांतवून जावे… धाव धाव धावणाऱ्या थकल्या गात्रांना, क्षणभर निवांत बस जरा या शब्दांचे अत्तर शिंपडावे…. काळ कोणासाठी थांबत नाही, माणसानेच माणसासाठी थोडे थांबावे… समाधानाचे कुंपण मनास घालून हव्यासाचे क्षण रिते करावे…अगदी काहीच नाही जमले तर, मौन साध्य करून घ्यावे… निश्चय निग्रह मग जुळून येतील, पडलेल्या प्रश्नांची उत्तरे सुटून जातील….

‌ दरवर्षी चार जुलैला वाढदिवस असतो माझा आणि दरवेळी मागचे किती वाढदिवस कसे झाले, ते डोळ्यासमोर येऊन जातात! जणू फोटोच्या अल्बमची पाने मी उलटत होते! पन्नास वर्षांपूर्वी फोटो काढणे हे तितकेसे कॉमन नव्हते. कॅमेराच मुळी नवीन होता तेव्हा! साधारण ६०/६५ वर्षांपूर्वी आमच्या घरी कॅमेरा होता, अर्थात ही माझ्यासाठी ऐकीव गोष्ट! माझ्या वडिलांना फोटोग्राफीची आवड होती. फोटो काढणे, ते स्वतः डेव्हलप करणे हे ते शिकले होते, त्यामुळे आमच्याकडे खूप जुने फोटो अजूनही बघायला मिळतात! स्वातंत्र्यापूर्वी वडिलांचे कुटुंब कराची ला होते, तेथील त्यांच्या घराचे, कराची शहरातील फोटो अजूनही आमच्या अल्बम मध्ये आहेत. अगदी पूर्वीच्या कॅमेरात आठ फोटो निघत असत. नंतर छोटे छोटे सोळा आणि 24 फोटो निघणारे रोल आले. कॅमेरा मध्ये जसजशा सुधारणा होऊ लागल्या तस तसे अधिक चांगले आणि जास्त फोटो मिळू लागले. आणि खर्च ही कमी येऊ लागला. फोटोंचा अल्बम ही लोकांच्या आवडीची गोष्ट बनू लागली. घरातील लग्न,मुंजी, बारसे किंवा कोणताही कार्यक्रम असला की फोटो काढून त्यांचा अल्बम बनवला जाऊ लागला. आमचे दादा मग प्रत्येक अल्बम ला नाव देत. “गोड स्मृती” नावाचा पहिला अल्बम अजूनही माझ्या माहेरी आहे. तिथे गेले की मी कौतुकाने ते जुने फोटो बघू शकते आणि त्यामुळे मनाला खूप आनंद मिळतो. अल्बम मधील काही व्यक्ती आता काळाच्या पडद्याआड गेल्या असल्या तरी आपल्याला फोटो बघून ते जुने दिवस आणि माणसे यांचे स्मरण होते! आता तर काय मोबाईल मुळे फोटो काढणे खूपच सोपे झाले आहे, पण प्रिंटेड फोटो अल्बम ची शान मला वेगळीच वाटते! स्वतःच्या आयुष्याचा हा अल्बम उघडताना माझ्याही डोळ्यासमोर माझ्या छोट्या छोट्या छबी दिसू लागल्या. आईच्या कडेवर बसलेली मी, तर कधी रडत असलेली, नुकतीच पावले टाकू लागलेली मी, मला फोटोतून दिसली. नवीनच पंजाबी ड्रेस घालून शाळेला जायच्या तयारीत असलेली चार-पाच वर्षाची ऋजू ही एका फोटोत दिसली. दोन वेण्या वर बांधलेल्या आणि काळ्या रंगाचे पांढरे खडी असलेले परकर पोलके घालून वडिलांबरोबर समुद्रावर फिरायला गेलेली मी, मला फोटोत दिसली. त्यानंतर स्कर्ट ब्लाउज घालून शाळेत जाणारी मी मला जाणवून देत होती की,’ तू आता मोठी झालीस!’ नकळत 1964 साल उजाडले आणि मी दहा वर्षाची झाले! शाळेत असताना माझ्या वाढदिवसाला आई माझ्या मैत्रिणींना घरी फराळाला बोलवत असे. आणि मग छोटासा मनोरंजनाचा कार्यक्रम ही होत असे. त्यात चिठ्ठ्या टाकून उचलायला सांगितले जाई आणि चिठ्ठीत असेल त्याप्रमाणे गाणे, नाच, नक्कल किंवा खेळ करून दाखवावे लागत असे. तेव्हा खायच्या पदार्थात पावभाजी, केक नसे पण घरी केलेले दडपे पोहे, चिवडा, लाडू यासारखे पदार्थ असत. मग आमची पार्टी मजेत होत असे. असे वाढदिवस साजरे करता करता अल्बम मध्ये मॅट्रिकच्या वर्षीचा ग्रुप फोटो आला आणि त्यामुळे आपण एका महत्त्वाच्या टप्प्यावर येऊन पोहोचलो याची जाणीव झाली. कॉलेजची वर्षे सुरू झाली आणि घरचा वाढदिवस बंद होऊन बाहेर हॉटेलात वाढदिवस साजरा होऊ लागला. फोटोसेशन होऊ लागले. मित्र मैत्रिणींबरोबर वाढदिवस मजेत साजरे होऊ लागले. छान छान गिफ्टची देवाणघेवाण होऊ लागली आणि हा अल्बम विस्तारत गेला. अजूनही कधी ते फोटो बघते तेव्हा पुन्हा एकदा मनावर आठवणींचे मोरपीस फिरते! बघता बघता किती वाढदिवस साजरे झाले, परंतु खरी मजा आणि प्रेम मिळाले ते लग्नानंतरच्या पहिल्या वाढदिवसाला! सरप्राईज म्हणून मिळणारी साडी किंवा दागिना वाढदिवसाला शोभा आणू लागला. मग नवऱ्याबरोबर केक कापतानाचा फोटो अल्बम मध्ये आला. मुलांच्या जन्मानंतर आपल्यापेक्षा मुलांचे वाढदिवस साजरे करत असलेले फोटो अल्बम मध्ये दिसू लागले. ते चौकोनी कुटुंब असे आमचे फोटो आता अल्बम खुलवू लागले! मध्यंतरीच्या काळात मुलांनी आमचे वाढदिवस साजरे केले.’ आई, तुझ्या वाढदिवसाला मी तुला सरप्राईज गिफ्ट देणार आहे’. म्हणत मुले त्यांनी साठवलेल्या पैशातून माझ्यासाठी आठवणीने छोटी मोठी वस्तू आणू लागली आणि माझा ऊर आनंदाने आणखीनच भरून येई! अरेच्या! किती मोठे झालो आपण! असे म्हणतच अल्बम मधल्या फोटो भर पडत होती! आता काय साठी उलटली! मुलांची लग्न कार्ये झाली. सून, जावई, नातवंडे यांच्या आगमनाने वाढदिवस पुन्हा एकदा जोरात साजरे होऊ लागले! फॅमिली ग्रुप फोटोंची अल्बम मध्ये भर पडली. छोटी नातवंडे अंगा खांद्यावर विसाऊ लागली. काळ्या केसांमध्ये रुपेरी चांदीची भर पडली. वय जाणवायला लागले. वाढदिवसाला आणलेला गजरा माळण्याइतके ‘ केस नाही गं उरले’ असं लेकीला म्हटलं तरी,’ आई तुला मोगरीचा गजरा आवडतो ना, म्हणून मी मुद्दाम आणलाय ‘ असं म्हटलं की त्या छोट्याशा केसांवर तो घालावाच लागे. असे वाढदिवस साजरे करता करता हळूहळू साठी उलटली. सांधे कुरकुरायला लागले. आता काही नको तर वाढदिवस असे वाटू लागले. इतकी वर्षे काढलेले फोटो अल्बम मध्ये बघताना आपल्या मधला फरक जाणवू लागला! कुठे ती लहान ऋजू, नंतर लग्नानंतरची उज्वला आणि आता तर उज्वला आजी! अल्बम मधील सरकती वर्षे बघता बघता मी रंगून गेले! फोटो मुळेच ही किमया झाली आहे .खरंच, मन:चक्षुपुढे येणाऱ्या छोट्या मोठ्या व्यक्ती आपण वर्णन करून सांगू नाही शकत! पण फोटो मुळे मात्र व्यक्ती जशीच्या तशी डोळ्यासमोर उभी राहते ,ही तर आहे फोटो अल्बम ची किमया! आता दरवर्षी चार जुलैला वाढदिवस येतो. मुलांच्या सोबत साजरा करताना केक कापला जातो. फोटो काढून होतात. पुन्हा एका नवीन वर्षात पदार्पण केले म्हणून! आठवणींच्या अल्बम मध्ये आणखी एका फोटोची भर! अशाच आनंदात वाढदिवस साजरा करत राहायचंय, जोपर्यंत भिंतीवरच्या फोटोमध्ये आपण जाऊन बसत नाही तोपर्यंत….

रखुमाई नाजूकशीसावळा रांगडा विठ्ठलजोडी जमली कशीमला पडे नवल नाथांच्या घरीहा भरे पाणीजनीच्या मागे धावेशेण्या उचलूनी कबिर गाई दोहेहा विणतो शेलानाम्यासाठी हाउष्टावतो काला ज्ञानोबांसाठी हाभिंत चालवतोतुकोबांचे बुडलेलेअभंग वाचवतो दामाजीनी गरीबांसाठीरीती केली कोठारेविठू महार होऊनीहा परत ती भरे चोखामेळा , गोरा कुंभारयाच्या भक्तांची किती गणतीआस लागलेल्या बायकोचीयाला नसे काही भ्रांती काळाचेही रहात नाहीयाला काही भानवाटेकडे डोळे रख्माईचेलावूनी तनमन भक्तांच्या हाकेलाहा सदा धावून जातोशेजारच्या रखमाईलामात्र विसरुनी जातो मुलखाची भाबडीमाय भोळ्या भक्तांचीभाळली काळ्यावरयुगत ना कळली तयाची विठूसंगे नाव सदायेते रखुमाईबरोबर असून नसे जवळरुसतसे बाई याच्यासंगे राबे हीसर्व भक्तांच्या घरीबोल कोणा लावावातिचाच तो सावळा हरी….

पंढरपुरी वारी जाई ,विठ्ठलाच्या दर्शनाला lजाती पाय वेगे वेगे,आतुरले ते भेटीला …..१ विठू राहे पंढरीत ,जमे भक्तांचा मेळावा lमाहेराची ओढ जशी,लागते लेकीच्या जीवा …..२ चहूबाजू येती सारे,टाळ, चिपळ्या घेऊन lविठ्ठलाची गाणी गाता,मन जाई हे रंगून …३ आषाढाची वारी येता ,वारकऱी मन जागे lभेटीस आतुर होई,पांडुरंगी ओढ लागे …४ वारी निघे पंढरीला,कानी टाळांचा गजर lवेग येई पावलांना,राऊळी लागे नजर ….५ जसा जसा मार्ग सरे,मन होई वेडे पिसे lडोळ्यापुढे मूर्ती येई,विठ्ठल सर्वत्र दिसे ….६