कल बहोत पी मैने..सुबह सुबह शायर मिलेजाम पे जाम होते रहें.. शायरी चढ़ती गयी ठंड के माहोल मे घोल दिये रुबायीलब्ज़ ब लब्ज़..तरोताजा़ होते रहे हमसफर भी मिजा़ज़ ए शायर होते गयेठहाकों पर ठहाके फुटतें रहे…पीते रहें इश्के समंदर दिनभर साथ था हमारेगहराईयाँ नापते चले…लब्जों के सहारे लोग मिलते रहे…सीधेसे और चालाक भीउम्मीद बनती बिगडती रही…लोगों से हमारी शाम होते ही साथी और भी एक जुड गयाप्याला हाथ मे लेके चले शहर अपने हम राह टेढी मिली..गर्दीश मे गुम हो गयेरात की गहराई लेके..पहुँच गए मंझिल पे हम
Author: Deepak Patil
अ क स्मा त
डोळ्यांत कुतुहल…ओठांवरी तृष्णावाढत राहिले..ओढत राहिलेपाहता तुला..पुन्हा पुन्हा हातांचे चाळे..चाललेउगाचचमेळ न त्यांचा बैसलाबट गालावरी तुझीया.. ढळतच राहेपाहता तुला..पुन्हा पुन्हा गर्दीत हरवले.. तुझे माझे डोळेशोधण्या..ओळखीचे काहीपापण्यां ओलावल्या नकळतपाहता तुला..पुन्हा पुन्हा जाहली वेळ निरोपाची.. आणिकसंपला सोहळा अपुलाऊतु गेले अकस्मात.. हृदयाचे आसूपाहता तुला..पुन्हा पुन्हा
सोबत
तव आठवा’वीण दिन फुकाच जातोभेटतची जा नित्य मजसी तूकुणास ठावे लाट कोणतीफेसाळुनि धावेल आणि..परंतु ! क्षणा क्षणाला मज आठवसी तूतूझेच मोहक चित्र निरंतररंग तयातील उडण्याआधीसामोरी ये…सखी क्षणभर ! कितीक वर्षे भजले मी तुजलाप्रसन्नता मिळाली तव आठवितागोजिरे रुप तुझे त्यावेळचेठसली मनावर ती सात्विकता ! सोबत सदा तूझीच असेतरी..आयुष्यभर मी वाट पाहिलीसांज आता आयुष्याची..अन्आस फक्त तूझ्या दर्शनाची !
बापू
एक केसरी फेटा माझामाझ्या बापूंचा ठेवासन्मान मिळवला केसरीयानेसमाजमनी केला रावा अडीअडचणीस धावून गेलेअपुले परके नच भेद कधीसंकटा मानिले शत्रू अपुलामानवता सदैव मनी ! शेतात कष्टले…मातीत गुंतलेघामावरी श्रद्धा कायमचीव्यर्थ..वाया काही ना जाऊ दिलेमोल जाणिले तयांप्रती ! मुलगा..पती..बाप..आजोबाकर्तव्या ना मागे हटलेआदर्श राहिला मनी आमच्याअसे होते बापू अमुचे ! नातवा पाहुनिया..चमकती डोळेकौतुकाचा डोह…नेत्री दिसेबोबड्या बोलांचे मानिले सोहळेअखंड समाधानाची छाया असे ! जरीपटका पाहतो आता.. जेंव्हा जेंव्हाफेटा सन्मानाचा मज आठवतोकर्तव्यांचे भान ठेवुनिया..मी बापूंना नित्य स्मरतो !
तीचा शोध
मी खूप शोध घेतला…पण नाही मिळाली ती…इतकी ती दुर्मिळ कशी झाली ? अनेक पुस्तकांतून..कवितांतून मिळायचे तीचे काही अंश…लेखक कवींच्या माध्यमातून किंचीत दर्शन घडायचे रात्रीच्या काळ्याकुट्ट विचारांच्या डोहात…काही तुकडे चमकायचे…पण काहीच क्षणांचं ते समाधान…जास्त तहान जागवायचे अनेक चित्रातून…त्यातील रंग रेषा प्रकारातून…झिरपायचं काहीतरी आत…तीचेच काही कण…पण पूर्णता नाहीच उंच डोंगरावर शोधमोहिम घेऊनही…ढकललो गेलो वारा वादळाच्या ताकतीने मागे…तिथंच दोन साधूंचा संसार असावा ? दूरच्या डोंगराच्या आडोशाला…निखळ झरा खळखळताना पाहिला….काही वेळाने तोही कर्कश वाटला… शहराच्या आवाजी प्रदुषणात…गाड्या..कारखाने..प्रार्थनांचे कर्णे दुमदुमताहेत…साठवणुकीची गोदामे सारी… समुद्रही आता रोरावतोय…गर्जना करतोय..त्याच्या लाटाही विचारताहेत जाब… उग्र रुप घेऊन धडकताहेत…किना-याला एके ठिकाणी थांबलो…विश्वासच बसेना…एक शेतकरी पाण्याच्या पाटाला वाट करुन देताना…मातीला गोंजारत होता..पाणी गिरक्या घेत..न खळखळता पुढे सरकत होतं…. ही खरी शांतता होती..ती..जी मला हवी होती ! अन् तिथंच बंधा-यावर..मी बुजगावण्यासारखा निश्चल झालो !
अस्तित्व
माहेरच्या देवीची ओटी भरायला ती गेली होती. जोरदार पावसामूळे रात्री परत यायला उशीर होणार होता. पाऊस वाढल्यानं ती माहेरीच थांबली. अन् रात्री शेजारी ती नसल्यानं तो त्या रिकाम्या जागेकडं पहातच बसला. आपण आतून पोकळ आहोत अन् आपला भरीवपणा.. आपली शक्ती आपल्या जवळ नसण्याच्या जाणीवेनं तो शहारुन गेला.
विषवेल
दूध उकळायला ठेवून ती तिथेच उभी होती. विचारात गुरफटली होती. मैत्रिणीचे बोल तीला आठवत होते, “तूझ्या प्रत्येक गोष्टीत जर नवरा दोष काढत असेल तर समजून जा..तो बाहेर कुठे तरी गुंतलाय !”असं खरंच असेल का..आपलं ध्यान खरंच असं असेल ? या विचारानं तीला हसू देखील आलं.अन् ती समोर असताना दूध ऊतू गेलं.समोर दूध ऊतू जात असताना हीच्या चेह-यावर हसू पाहून नवरा जोरात ओरडला. त्या ओरड्यानं तीचा संशय बळावला तर तीच्या हसण्यानं याचा !कारण याला सुद्धा कुणीतरी बायकोच्या उगाचच हसण्याचं भलतंच कारण सांगितलं होतं.
प्रश्न
एक थर वाहतोय ज्वालामुखी रसाचासापडत नाहीय त्याला बाहेर पडण्याचा मार्गआतल्या आतच मुरवायचंय त्याला सारंकसं तेच कळेनासं झालंय कारण हे सांगायला तरी बाहेर पडावं लागणारचमग घेईल का कोण ही ऊब चोरुनस्वत्वाची…तत्वांची…विचार लाटांचीही भीती त्या ज्वालामुखीपेक्षा दाहक आपण असे नव्हतो…मग असं का घडलं…याच फे-यात अडकलाय मेंदूगुडगाभर पाण्यातच बुडण्याची भीती वाटतेयसमुद्राचा गहिरेपणा पहायची इच्छा नव्हतीच असं नाहीपण काठावरच समाधान मानायचं हे बाळकडू आडवं येतं वाटतं कधीकधी बेभानपणे जगावं…घेतला निर्णय तडिस न्यावाउधळावं चैतन्य सख्यावर..जीवलगावरपण मग इतर जीवलगांची जाणीव माघारी ओढतेपुसट होतात स्वतःच्या इच्छा..अपेक्षाहे आपलं प्रारब्धच आहेया जुन्याच अन् पारंपारिक कारणाचा आधार मिळतोअन् शिळं होऊन जातं एक आयुष्य
परिस्थितीच्या धक्क्यांतून अन् जवळच्या नातेवाईकांच्या धोक्यातून…कणखर बनत गेलीस ! घडवलंस स्वतःला…स्वतःचीच सोबत घेऊन…पुस्तकांचीही साथ मिळाली तूला..तूच निवडलंस त्यांना विश्वासू सोबती म्हणून….शब्दांवरची पकड घट्ट केलीस ! झिडकारली गेलीस..समाजाकडून..टाकली गेलीस..तरी तुटली नाहीस..झुकली नाहीसवाकड्या मार्गाला गेली नाहीस…मनाचा अंतर्दिप विझू दिला नाहीस ! अनेक अनाथांची माय झालीस..उभं केलंस त्यांना..या सोसाट्याच्या वादळातसन्मानानं नि जबाबदारीनं राहणारे नागरिक घडवलेस…तूझ्या आश्रमशाळेत..सिंधु संस्कृतीचं विद्यापीठच झालीस ! तूझं बोलणं ऐकत रहावं असं…सर्व विषयांना स्पर्श करणारंअनेक पुस्तकांचं सार तूझ्या आयुष्यात उतरलेलं…अखंड ऊर्जेनं तू बोलायचीस…नि उच्चशिक्षितालाही लाजल्यागत व्हायचं ! समाजानं तूला दगा दिला…पण तू त्याच समाजाला धडा दिलास…समाजानं पाजलेलं विष पचवून…समाजाला तू अमृतच दिलंस !तूझे ऋण अनाथांबरोबरच समाजावरही राहतील !
काही तरी हूकतंय..चूकतंयधुंद हवेत काहीतरी सुचतंयकरुन टाकावं मदहोश स्वतःला…राहून राहून वाटतंय ! मग मदहोशी कशाची असावी ?जीवाला भुल कशाची पडावी ?साज-या फुलाची..की नाच-या मोराची….डोळे निवणारी बात घडावी ! नाच-या मोराचे कुरुप ते पायअंधार दिव्याखाली..असा काही न्यायसखीची सुंदरता परी.. नाजूक.सात्विकयाहून दुसरे पाहिजे ते काय ! तीला पाहुनिया निवतात डोळेबंध हृदयाचे होतात मोकळेसाथ तीची राहो निरंतरचंद्र प्रीतीचा… कदापी ना ढळे